دین و وراثت : رابطه ی مستقیم یا غیرمستقیم ؟
این موضوع برای من جالب بود که دین در ژن ها وجود دارد . این ارتباط در ظاهر مسقیم است ولی برحسب اندیشه ها این رابطه نباید ساده باشد و احتمال رابطه ی غیرمستقیم میان دین و وراثت وجود دارد .
وراثت گرایان رفتاری ، با استفاده از نمونه های غالبا پرتعداد دوقلو ها (مثلا از 3000 تا بیش از 14000 جفت دوقلو) نشان داده اند پیوندجویی مذهبی (چنان که انتظار می رود) پدیده ای فرهنگی است ، اما عوامل ژنتیک در حد کمی بر تعبد و محافظه کاری مذهبی تاثیر دارند .
برحسب ظاهر ، این امر می تواند حاوی این نکته باشد که ارتباطی مستقیم میان دین ورزی و توارث وجود دارد - به عبارت دیگر ، دین در ژن هاست . لیکن ، چون آمار هایی که احتمالات محیطی و وراثتی را تفکیک می کنند اساسا همبستگیانه هستند ، لازم است که میان همبستگی و علیت تمایز دقیقی قائل شویم . علیت همبستگی به دست می دهد ، اما عکس قضیه صادق نیست . اگر الف علت ب باشد ، ضریب همبستگی معنی دار پدید می آورند ، اما اگر دو متغیر فقط همبستگی داشته باشند ، صرفا باهم تغییر می کنند بی آنکه یکی علت تغییر در دیگری باشد .
این اندیشه های ثانوی تامل برانگیز ، به همراه مشاهداتی که حاکی از ارتباط (یا دست کم همبستگی) میان دین و وراثت است ، نشان می دهد که این رابطه نباید ساده باشد . یک احتمال رابطه ی غیرمستقیم میان دین و وراثت است ، که در آن شماری از عوامل (واسطه) میان وراثت و ایمان اند .
به بیان دقیق تر ، عوامل ارثی به احتمال قوی در قالب عوامل شناختی ، انگیزشی و اجتماعی ، که در تجلیات دینی شخصی دیده می شوند ، بروز و ظهور می یابند .
منبع
کتاب روانشناسی دین اسپیلیکا / ترجمه دکتر محمد دهقانی / فصل سوم / چاپ اول
